Niniejszym wpisem o autobusach Setra kontynuuję serię o taborze, jaki można spotkać w PL. Zapraszam do lektury…
Chyba nie ma wśród użytkowników komunikacji zbiorowej, kto by nie jechał choć raz w życiu autobusem marki Setra. Od samego początku, kiedy to pojawiły się pierwsze autobusy z charakterystycznym napisem na przednim pasie oraz logo w kształcie litery K. Jednak Kässbohrer Setra AG to nie tylko autobusy. Poznajmy więc odrobinę historii firmy.
Firma powstała w 1885 roku i została założona przez Karla Kässbohrer, na fali boomu związanego z transportem kolejowym i tak w 1893 roku ruszyła fabryka Wagonów.
Czy ta historia nie przypomina Wam czegoś?
Tak, dobrze myślicie podobną historię założycielską, miała nasza rodzima fabryka autobusów z Sanoka, czyli Autosan. O jej historii także będzie na Okazjach Podróżnika. My wracamy do pana Karla i jego Kässbohrer Setra AG
Setra
Zanim się pojawiła, to w 1904 roku z hal produkcyjnych wyjechał pierwszy autobus, który powstał na podwoziu Saurer, Jednak firma miała większe aspiracje i już w 1911 roku wyprodukowała pierwszy autobus całkowicie zaprojektowany przez siebie pod marką Kässbohrer.
Prawdziwa rewolucja nastała dopiero w 1950 roku, kiedy to światło dzienne ujrzała ta piękność.

Setra S8 pierwsza samonośna konstrukcja firmy Kässbohrer. Autobus o nieco futurystycznych kształtach mógł na swój pokład zabrać 32 pasażerów, co na ówczesne czasy było naprawdę sporą ilością pasażerów. Dodatkową nowością w tym autobusie było przeniesienie silnika na tył wraz z bezpośrednim napędem tylnej osi. Autobus ten zapoczątkował całą serię 10, która stała się prekursorem konstrukcji modułowej. I tak w 1951 roku na Międzynarodowej Wystawie Samochodowej IAA została zaprezentowana światu.

Wraz z premierą powstała nowa marka handlowa, którą do dziś się posługuję EvoBus. Sama nazwa Setra powstała z pierwszych sylab słów Selbst Tragend, czyli samonośny.
Kolejnym krokiem milowym firmy był rok 1967, kiedy to pojawiła się premiera serii 100.

Seria ta tak jak poprzednia S10 była oparta na konstrukcji modułowej, która została udoskonalona, a dzięki temu zredukowano czas produkcji autobusu i oraz koszt jego wytworzenia. Autobusy z tej serii charakteryzowały się kanciastym wzornictwem, ale to, co najważniejsze pojawiło się pod spodem. Po raz pierwszy w autobusach Setra pojawiła się niezależna oś przednia oraz zawieszenie pneumatyczne, a dzięki powiększeniu przestrzeni pasażerskiej oraz wysokości wnętrza, pasażerowie zyskali nową jakość komfortu podróżowania.
Kässbohrer pokazując światu serię 100, zaprezentował jej pieć odmian:
- S 100 – wersja z 10 rzędami siedzeń
- S 110 – wersja z 11 rzędami siedzeń
- S 120 – wersja z 12 rzędami siedzeń
- S 130 – wersja z 13 rzędami siedzeń
- S 150 – wersja z 15 rzędami siedzeń
Autobusy te powstawały w wersjach miejskich, międzymiastowych oraz turystycznych i cieszyły się wielką popularnością, a seria 100 była produkowana aż do 1984 roku.
Kolejna odsłona autobusów Kässbohrer Setra została zaprezentowana na 25 lecie firmy w 1976 roku pojowaiła się seria 200.

Premiera tej serii produktów z Ulm przyniosła wiele zmian nie tylko technicznych, ale także w oznakowaniu . I tak teraz pierwsza cyfra zaczęła oznaczać numer serii, kolejne dwie cyfry to liczba rzędów foteli jaka jest zabudowana na pokładzie autobusu. Pojawiło się także literowe oznaczenie takie jak H, czy HD, Ul, i inne. Jednak o ich znaczeniu przeczytacie w dalszej części tekstu.
Setry linii S 200 zostały wyposażone w najnowsze zdobycze techniki i tak pojawiły się w nich montowane seryjnie hamulce tarczowe na przednich osiach. Usprawniono działanie wentylacji poprzez zastosowanie nowatorskiej krzyżowej wentylacji wnętrza, dzięki czemu pasażerowie mieli zwiększony komfort podróżowania, a poprawione właściwości jezdne i resorowanie autobusu spowodowały, że nie tylko pasażerowie, ale także kierowcy odczuli większy komfort prowadzenia autobusu.
Seria 200 to także pierwsza generacja autobusów o oznaczeniu DT, czli pierwszy autobus piętrowy S228 liczący 28 rzędów siedzeń, a została zaprezentowana światu w 1982 roku.

Kolejna seria, czyli S 300 zadebiutowała w 1991 roku .

Autobusy tej serii wyróżniały się zmienionymi wygiętymi słupkami bocznymi oraz charakterystycznymi lusterkami, które wyglądały jak czułki owada. Posiadały one nowość w postaci elektrycznego sterowani z wnętrza pojazdu oraz podgrzewaną taflę szkła, dzięki czemu w gorszych warunkach atmosferycznych nie parowały i zapewniały kierowcy doskonałą widoczność, co się dzieje za pojazdem. Kolejną nowością był na nowo zaprojektowany ergonomiczny kokpit pracy kierowcy oraz nowe podejście w dziedzinie bezpieczeństwa poruszania się po drogach dzięki montowanym systemom ABS/ASR w standardzie. Dzięki tym systemom ruszanie w gorszych warunkach zaczęło się odbywać bez uślizgu kół napędowych dzięki ASR, a ABS zapobiegał utracie kontroli nad pojazdem podczas hamowania, dzięki zapobieganiu blokowaniu kół.
Seria 300 to także druga generacja autobusów piętrowych w postaci S328

Jednak Seria 300 miała także ciekawe rodzynki jak S 316 HDS

Czy np w wersji międzymiastowej przegubowej Setra S 321 UL

Jak widzicie, seria 300 ma ponad czasowy wygląd, który jakby się nie starzał z biegiem lat. Dla ułatwienia poruszania się wśród licznej grupy produktów producent zdecydował się na podzielenie swoich autobusów na klasy i tak pojawiły się:
- Top Class — najbardziej luksusowe wersje autobusów Setra
- Comfort Class — klasa turystyczna
- Multi Class — klasa autobusów międzymiastowych
W 1995 roku firma Kässbohrer Setra AG stała się elementem grupy EvoBus.
Seria 400 zadebiutowała wraz z premierą modelu S 415 HDH (Top Class)

Wraz z pojawieniem się nowej serii został postawiony nacisk na zwiększenie komfortu podróżowania i bezpieczeństwa podróży. I tak w reflektorach przednich zadebiutowały lampy ksenonowe., czy najnowsze systemy bezpieczeństwa wraz z aktywnym tempomatem.
Seria 400 to jak do tej pory najbogatsza paleta typów pojazdów, jakie produkował Kässbohrer Setra AG, licząca 20 typów i konfiguracji autobusów.
Powyżej mamy przedstawicielkę Comfort Class, zobaczmy inne:
S 418 LE Buisness

Piętrowa Setra trzeciej generacji, czyli S 431 DT

Nadszedł rok 2012 i nastała kolejna premiera. Światło dzienne ujrzała najnowsza seria produktów Kässbohrer Setra AG, czyli Seria 500.
W tym właśnie roku na jesieni zadebiutowała Setra serii 500 Comfort Class



W 2014 roku zadebiutowała najbogatsza wersja czyli Top Class

Natomiast w 2018 roku miała premierę czwarta generacja piętrowych Setr, czyli S531 DT


Tak o to prezentuje się na zdjęciach historia firmy oraz modele, które wyszły hal produkcyjnych w Ulm i nie tylko. Autobusy z charakterystycznym logo w kształcie litery K w kółku stały się synonimem elegancji i komfortu. Zawdzięczają to ciężkiej pracy inżynierów i wizjonerskiemu spojrzeniu na transport założyciela Karla Kässbohrera. Przez ponad 130 lat firma Kässbohrer Setra dąży do perfekcji w dziedzinie transportu. Komfort podróży i prowadzenia autobusów Setra doprowadziły do mianowania jej jako Królowa Szos. Patrząc na miny klientów, jak i moje podróże myślę, że zasłużenie nadano jej ten tytuł.
Zobaczmy zatem co oznaczają oznaczenia, które zostały wspomniane przeze mnie powyżej w tekście
Oznaczenia typów Setr oraz nazw handlowych.
Autobusy z Ulm od samego początku przed oznaczeniem modelu posiadają dużą literę S od słowa Setra – jak ta nazwa powstała pisałem powyżej. Przez pierwsze lata produkcji cyfry zaraz po literze S oznaczały liczbę rzędów foteli jakie zostały zamontowane w autobusie i tak to się przedstawia
Seria S10:
- S 6 – sześć rzędów foteli
- S 8 – osiem rzędów foteli
- S 10 – dziesięć rzędów foteli
- i tak do S 15 gdzie było piętnaście rzędów foteli
Seria S 100 – tutaj jeszcze pierwsze cyfry oznaczały liczbę rzędów foteli
- S 100 – dziesięć rzędów foteli
- S 110 – jedenaście rzędów foteli
- S 120 – dwanaście rzędów foteli
- S 130 – trzynaście rzędów foteli
- S 150 – piętnaście rzędów foteli
Seria 200 – tutaj nastąpiła zmiana i pierwsza cyfra będzie oznaczała generację:
- S 211 – jedenaście rzędów foteli
- S 212 – dwanaście rzędów foteli
- S 213 – trzynaście rzędów foteli
- S 215- piętnaście rzędów foteli
- S 228 – dwadzieścia osiem rzędów foteli
Autobusy te były produkowane w wersjach H, HD oraz DT
Seria 300
- S 309 – dziewięć rzędów foteli
- S 315 – piętnaście rzędów foteli
- S 317 – siedemnaście rzędów foteli
- S 319- dziewiętnaście rzędów foteli
- S 328 – dwadzieścia osiem rzędów foteli
Autobusy te były w wersjach GT, GT-HD, GT HDH, DT, UL
Seria 400
- S 411 – jedenaście rzędów foteli
- S 415 – piętnaście rzędów foteli
- S 416 – szesnaście rzędów foteli
- S 417 – siedemnaście rzędów foteli
- S 419 – dziewiętnaście rzędów foteli
- S 418 – osiemnaście rzędów foteli w wersji LE
- S 431 – trzydzieści jeden rzędów foteli
Autobusy te występują w wersjach GT, GT-HD, GT-HDH, UL, LE
Seria 500
- S 511 – jedenaście rzędów foteli
- S 515 – piętnaście rzędów foteli
- S 516 – szesnaście rzędów foteli
- S 517- siedemnaście rzędów foteli
- S 519 – dziewiętnaście rzędów foteli
- S 531 – trzydzieści jeden rzędów foteli
Autobusy te występują w wersjach HD, HD/2, HDH, DT, MD
Co oznaczają literki w przy wersjach autobusów?
Oznaczają one przeznaczenie, wysokość pokładu i inne. Poniżej opis chyba wszystkich oznaczeń wersji Setr:
- H (Hochbodenbauweise) – wysokopodłogowy (bez nadkoli w przestrzeni pasażerskiej),
- HD (Hochdecker) – wysokopokładowy,
- HD/2 (Hochdecker) – wysokopokładowy, dwuosiowy (seria 500)
- GT-HD (Grand Tourisme Hochdecker) – wysokopokładowy (tylko w serii 300 i 400),
- HDH (Hochdecker hoch) – wysokopokładowy podwyższony,
- HDS (Superhochdecker) – wysokopokładowy z przednim wejściem i kabiną kierowcy pod pokładem (w serii 200 i 300),
- DT (Doppelstock-Touristikbus) – autokar dwupokładowy ,
- MD (Mitteldecker) – średniopodłogowy (w serii 300 i 400 jako GT – Grand Tourisme),
- UL (Überlandlinienbus) – międzymiastowy,
- NF (Niederflurbus) – niskopodłogowy (tylko w serii 300 i 400),
- LE business (Low Entry business) – niskowejściowy (produkcja w Turcji od 2014 r.),
- SL (Stadtlinienbus) – miejski niskopodłogowy (tylko w serii 200),
- NR (Niederflur Rational) – niskopodłogowy (dla pierwszych autobusów niskopodłogowych serii 200),
- NC (Niederflur Stadtlinienbus) – niskopodłogowy autobus miejski (tylko dla S 300 NC – poprzednika Mercedesa Citaro).
Od serii 300 Kässbohrer Setra AG rozpoczął klasyfikację systemową swoich produktów:
- Top Class – najbardziej komfortowa grupa autokarów obejmująca pojazdy z oznaczeniami DT, HDS (seria 300), HDH oraz HD (w serii 300 i 400),
- Comfort Class – grupa autokarów obejmująca modele GT i GT-HD (w serii 300 i 400) oraz MD i HD (w serii 500),
- Multi Class – grupa obejmująca niskopodłogowe, niskowejściowe, średniopodłogowe i wysokopodłogowe autobusy miejskie, regionalne oraz międzymiastowe.
Zobaczmy więc, jak prezentują się wewnątrz następujące modele S 519 – firmy Voyager, S516 HD/2 firmy Inter, S517 HDH firmy Sindbad, oraz S531 DT EvoBus autobus demonstracyjny z targów Trans Expo.
Zaczynamy od S 519 firmy Voyager
wnętrze S 519 firmy Voyager wnętrze S 519 firmy Voyager wnętrze S 519 firmy Voyager wnętrze S 519 firmy Voyager wnętrze S 519 firmy Voyager wnętrze S 519 firmy Voyager wnętrze S 519 firmy Voyager wnętrze S 519 firmy Voyager wnętrze S 519 firmy Voyager wnętrze S 519 firmy Voyager wnętrze S 519 firmy Voyager wnętrze S 519 firmy Voyager
O tym, jak się podróżuje tym autobusem, pisałem w tym wpisie -> Nowe połączenie Krynica — Kołobrzeg nasza relacja z trasy
Setra S 516 HD/2 firmy Inter
wnętrze S 516 HD/2 firmy Inter wnętrze S 516 HD/2 firmy Inter wnętrze S 516 HD/2 firmy Inter
O tym, jak się podróżuje tym modelem, pisałem tutaj -> Następny przystanek Bałtyk, czyli… oraz Łeba — plaża, wydmy jeziora.
Setra S 517 HDH firmy Sindbad
wnętrze S 517 HDH firmy Sindbad wnętrze S 517 HDH firmy Sindbad wnętrze S 517 HDH firmy Sindbad wnętrze S 517 HDH firmy Sindbad
Wnętrze S531 DT firmy EvoBus Polska
wnętrze S 531 DTfirmy EvoBus wnętrze S 531 DTfirmy EvoBus wnętrze S 531 DTfirmy EvoBus wnętrze S 531 DTfirmy EvoBus wnętrze S 531 DTfirmy EvoBus wnętrze S 531 DTfirmy EvoBus wnętrze S 531 DTfirmy EvoBus wnętrze S 531 DTfirmy EvoBus wnętrze S 531 DTfirmy EvoBus wnętrze S 531 DTfirmy EvoBus wnętrze S 531 DTfirmy EvoBus wnętrze S 531 DTfirmy EvoBus wnętrze S 531 DTfirmy EvoBus
Tak prezentują się autobusy serii 500 z zewnątrz i wewnątrz. Przewoźnik, zakupując autobus, określa się, co potrzebuje i do tych potrzeb konfiguruje się autobusy i tak każdy autobus może mieć różna ilość foteli, standard oraz wyposażenie dodatkowe. Jednak w porównaniu z konfiguracją samochodów osobowych liczba kombinacji wyposażenia może zawrócić w głowie. Tak naprawdę spora część autobusów kupowanych w Polsce w firmie EvoBus Polska jest tak naprawdę robiona na indywidualne zamówienia przewoźników. Oczywiście jak zamawiamy więcej niż jedną sztukę, to wszystkie autobusy będą miały takie samo wyposażenie, ale przewoźnicy często stosują zasadę, by autobusy się różniły pomiędzy sobą tak, by móc zaspokoić, każdą zachciankę klienta.
Gdzie spotkamy autobusy Kässbohrer Setra AG?
Najwięcej autobusów tej marki znajdziemy w firmie Inter, gdzie stanowią one trzon taborowy tego przewoźnika, jak i firma Sindbad, która także zaufała marce Setra. Po kilka sztuk posiadają Voyager, LEO Express, Marcel, Arriva, Majer, PKS Polbus, PKS Poznań, PKS Szczecin, gdzie są to serie S 400 i S 500.
Sporo autobusów tej marki posiada w swojej siatce połączeń Flixbus, gdzie jest dość popularna wśród partnerów.
Pod tymi linkami zakupicie bilety na trasy obsługiwane autobusami Setra:
- Inter -> www.bileteria-online.pl
- LEO Express -> www.le.cz
- Voyager -> www.voyager-transport.pl
- Flixbus – www.flixbus.pl
- Sindbad -> www.sinbad.pl
Kässbohrer Setra AG- Nr 1?
Takie pytanie zadałem na samym początku tego wpisu w tytule, ale odpowiedzieć musicie sobie sami na to pytanie. Niestety wraz z latami produkcji nowe serie już nie są takie same jak jej poprzedniczki . Komfort podróży jest większy, ale materiały wykorzystywane do produkcji jakby były już nie tej super jakości. Co gorsza, to autobusy te kiedyś słynęły z niezawodności i tutaj też się powoli psuje marka. Próbuję sobie wytłumaczyć, dlaczego tak jest i dochodzę do wniosku im więcej elektroniki, tym więcej rzeczy, które mogą się popsuć.
Jednak ta łyżka dziegciu w miodzie nie powinna z detronizować Setry jako Królowej Szos. Przewoźnicy sobie chwalą te autobusy, a także kierowcy.
Z perspektywy pasażera mogę powiedzieć po przejechaniu x-dziesiąt tys. kilometrów to, że jadąc nawet w najdalsze trasy, nie odczuwa się zmęczenia, jak u innych producentów. Fotele, wytłumienie, oraz zawieszenie sprawiają, że jadąc po wertepach, tfu polskich drogach (choć te znacząco się poprawiły) można wypocząć na pokładzie Setry.
To by było na tyle. Mam nadzieję, że podobał się Wam ten wpis i zapiszecie się do newslettera by nie przegapić kolejnych tego typu wpisów.
Pozdrawiam i zapraszam do kolejnych wpisów.
Stanisław | Okazje Podróżnika